جزیره کریسمس: پایگاه مخفی هوش مصنوعی گوگل در اقیانوس هند

مراکز داده هوش مصنوعی (AI Data Centers) نسل جدیدی از زیرساخت‌های محاسباتی هستند که به طور خاص برای پشتیبانی از حجم عظیم محاسبات مورد نیاز مدل‌های یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی (مانند مدل‌های زبان بزرگ یا LLM) طراحی و بهینه‌سازی شده‌اند. برخلاف دیتاسنترهای سنتی که بیشتر بر ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های متعارف (مانند وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها) تمرکز دارند، مراکز داده هوش مصنوعی برای انجام پردازش موازی فوق‌العاده سریع طراحی شده‌اند. این مراکز ستون فقرات انقلاب هوش مصنوعی هستند.

 

تفاوت اصلی این مراکز در سخت‌افزار مورد استفاده است. به جای تکیه بر واحدهای پردازش مرکزی (CPU) سنتی، مراکز داده هوش مصنوعی به شدت به واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) یا شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی سفارشی (مانند TPUهای گوگل) متکی هستند که برای محاسبات ماتریسی پیچیده و آموزش مدل‌های بزرگ، کارآمدترند. این سخت‌افزار قدرتمند، نیازهای انرژی و خنک‌کنندگی این مراکز را به شدت افزایش می‌دهد. مراکز داده هوش مصنوعی به طور معمول چند ده تا چند صد برابر مراکز داده معمولی، انرژی مصرف می‌کنند و همین امر، انتخاب مکان‌هایی با دسترسی به منابع برق پایدار (مانلاً منابع تجدیدپذیر یا برق ارزان) و سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته (مانند استفاده از خنک‌سازی مایع یا آب دریا) را حیاتی می‌سازد.

 

 

شرکت آلفابت، مالک گوگل، در یک اقدام استراتژیک که ابعاد آن فراتر از توسعه زیرساخت‌های تجاری معمول است، در حال پیشبرد طرحی محرمانه برای احداث یک مرکز داده هوش مصنوعی عظیم در جزیره دورافتاده کریسمس استرالیا واقع در اقیانوس هند است. این پروژه که پس از امضای یک توافق‌نامه ابری کلیدی با وزارت دفاع استرالیا در اوایل سال جاری فاش شده، یک نقطه عطف جدید در همگرایی فناوری کلان (Big Tech) و منافع نظامی-استراتژیک را نشان می‌دهد.

 

اگرچه جزئیات ابعاد و هزینه این مرکز داده در جزیره کریسمس (واقع در ۳۵۰ کیلومتری جنوب اندونزی) کاملاً محرمانه باقی مانده است، اما کارشناسان نظامی بر این باورند که تأسیس این پایگاه، دارایی استراتژیکی بسیار ارزشمند برای غرب خواهد بود. این جزیره به طور فزاینده‌ای توسط مقامات دفاعی به عنوان یک خط مقدم حیاتی برای نظارت بر فعالیت‌های نیروی دریایی و زیردریایی‌های چین در اقیانوس هند در نظر گرفته می‌شود. به گفته منابع آگاه نظامی، چنین مرکزی قابلیت‌های فرماندهی و کنترل مبتنی بر هوش مصنوعی را در آینده تأمین می‌کند و برای مأموریت‌های نظارتی، هدف‌گیری و پشتیبانی سیستم‌های بدون سرنشین حیاتی خواهد بود. توافق اخیر وزارت دفاع استرالیا و ارتش بریتانیا با گوگل برای خدمات ابری، تقویت‌کننده این گمان است که هدف اصلی، افزایش قابلیت اشتراک‌گذاری اطلاعات هوش مصنوعی با متحدان کلیدی مانند ایالات متحده است.

 

اسناد برنامه ریزی و مذاکرات شورای شهر جزیره کریسمس نشان می‌دهد که گوگل در مراحل پیشرفته مذاکره برای اجاره زمین نزدیک فرودگاه و تأمین نیازهای انرژی عظیم خود است. گزارش‌ها حاکی از درخواست گوگل برای یک قرارداد بلندمدت جهت تأمین انرژی یک دیتاسنتر هفت مگاواتی است که قرار است از ترکیبی از دیزل و انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کند. این حجم از انرژی، با توجه به اتکای جزیره به نفت گاز برای تکمیل منابع تجدیدپذیر محدود خود، نگرانی‌هایی را در بین ۱۶۰۰ نفر از ساکنان محلی نسبت به تأثیر بر تأمین برق و محیط زیست ایجاد کرده است. وزارت زیرساخت استرالیا تأیید کرده است که تلاش دارد تا اطمینان حاصل شود که نیازهای انرژی پروژه بدون تأثیر بر ساکنان برآورده شود.

 

گوگل اذعان کرده است که این پروژه بخشی از تلاش گسترده‌تر برای بهبود زیرساخت‌های کابل‌های زیردریایی است که با هدف تقویت تاب‌آوری دیجیتال در استرالیا، هند و اقیانوسیه انجام می‌گیرد. این مرکز داده در جزیره کریسمس به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود در مسیر اقیانوس هند (بین آفریقا، آسیا و استرالیا)، از نظر تجاری برای گوگل جذاب است، زیرا اتصال به این کابل‌های زیردریایی پهنای باند و قابلیت اطمینان ارتباطی بسیار بیشتری نسبت به ماهواره‌ها فراهم می‌کند. اسناد همچنین نشان می‌دهد که گوگل در حال بررسی یک "سیستم کابلی اضافی در آینده" برای اتصال جزیره کریسمس به آسیا است که این تأسیسات را به یک نقطه عطف (Hub) ارتباطی منطقه‌ای تبدیل خواهد کرد.

 

این جزیره ۱۳۵ کیلومتر مربعی که بیشتر به دلیل مهاجرت سالانه خرچنگ‌های قرمز و پیش‌تر به دلیل پذیرش پناهجویان شناخته می‌شد، تا همین اواخر با مشکل ارتباطات ضعیف و کمبود فرصت‌های شغلی برای ساکنان مواجه بود. پروژه گوگل، با وجود تمام ابهامات امنیتی و انرژی، می‌تواند نویدبخش ایجاد فرصت‌های شغلی فنی جدید و بهبود چشمگیر زیرساخت‌های ارتباطی در این پایگاه دورافتاده باشد و آن را از انزوا خارج سازد.